Svjetski dan voda 2025: Sačuvajmo naše lednike
Organizacija Ujedinjenih nacija 1992. godine usvojila je rezoluciju po kojoj se u cijelom svijetu obilježava Svjetski dan voda – 22. mart. Time se naglašava značaj očuvanja vode i životne sredine.
Tema Svjetskog dana voda 2025. godine je: Očuvanje lednika. Generalna skupština Ujedinjenih nacija u decembru 2022. godine usvojila je rezoluciju kojom je 2025. proglašena kao međunarodna godina očuvanja lednika, a 21. mart proglašen je za Svjetski dan lednika koji će se, počevši od ove godine, obilježavati svake godine uoči Svjetskog dana voda, 22. marta.
Međunarodna godina lednika, Svjetski dan lednika i ovogodišnja tema Svjetskog dana voda „Očuvanje lednika“ imaju za cilj da se istakne velika važnost lednika, odnosno podizanje globalne svijesti o ključnoj ulozi lednika, snijega i leda u klimatskom sistemu i hidrološkom ciklusu, kao i o ekonomskim, društvenim i ekološkim uticajima promjena u Zemljinoj kriosferi zbog globalnog zagrijavanja.
Ujedinjene nacije upozoravaju čovječanstvo da se lednici danas tope brže nego ikada ranije i da je neophodno smanjiti emisiju gasova staklene bašte da bi se usporilo glacijalno povlačenje.
Lednici su izvor života jer obezbjeđuju slatku vodu za ljude, životinje i biljke.
Ubrzano topljenje lednika uzrokuje nepredvidivost kretanja vode izazivajući poplave, suše, klizišta i porast nivoa mora, a te pojave mogu dovesti do uništenja mnogih ekosistema, uključujući i opasnost za ljude u cijelom svijetu.
U svijetu postoji više od 275.000 lednika koji pokrivaju površinu od oko 700.000 km2. Lednici su važni rezervoari vode koji čuvaju oko 170.000 km3 leda, što čini oko 70 odsto slatke vode na planeti.
Ujedinjene nacije posebno naglašavaju potrebu i značaj uključivanja mladih ljudi u rješavanje problema klimatskih promjena i očuvanja lednika.
Lednici se formiraju kada se snijeg gomila tokom mnogo godina, i sabija se u led. Može proći i do 100 godina da se snijeg pretvori u lednik.
U svijetu postoje različite vrste lednika. Ledene ploče pokrivaju velika područja Grenlanada i Antarktika. Planinski lednici nalaze se na visokim planinama kao Himalaji, Stjenovite planine i Andi. Lednici plimne vode formiraju se direktno u morima. Pijemontski lednici nalaze se u podnožju planina, praveći velike usjeke. Lednici postoje na svim kontinentima osim u Australiji.
Kako temperature rastu lednici se brže tope, i dolazi do njihovog povlačenja. Topljenje lednika utiče na globalni porast nivoa mora koji je danas za oko 20 centimetara viši nego 1900. godine. Kako se smanjuju lednici i snježne padavine, smanjuje se i dostupnost vode.
Srpski geograf Jovan Cvijić proučavao je ledeno doba na Balkanskom poluostrvu i zaključio da su najveći lednici postojali na Komovima, Durmitoru, Prokletijama, Magliću, Volujku, Treskavici i drugim visokim planinama između Sarajeva i Peći. U ovim planinskim predjelima i danas postoje ostaci glacijacije poput planinskih usjeka, ledničkih jezera i ledenih pećina, posebno na Durmitoru.
za dostavljanje ponuda za održavanje riječnih korita, dislokaciju i vađenje materijala iz vodotoka na teritoriji Republike Srpske rijeka Lim, Vrbanja, Una, Sana, Vrbas, Bijeli potok, Radanov potok, Drina i Mlječanica
BILTEN broj 21
U procesu ažuriranja prvih Planova upravljanja vodama na oblasnim riječnim slivovima (distriktima) Republike Srpske, urađeni su:
- Pregled značajnih pitanja upravljanja vodama za Oblasni riječni sliv (distrikt) rijeke Save Republike Srpske i
- Pregled značajnih pitanja upravljanja vodama za Oblasni riječni sliv (distrikt) rijeke Trebišnjice Republike Srpske.
Materijali koji čine pregled značajnih pitanja za navedene oblasne riječne slivove (distrikte) mogu se pogledati OVDJE
