REPUBLIKA SRPSKA JAVNA USTANOVA „VODE SRPSKE“ BIJELJINA

Stručni ugao: Regulacija potoka Liješanj i Grab u Doboju

okt 18, 2024 Novosti

Piše: Dražana Tutnjević, diplomirani inženjer građevinarstva; Viši stručni saradnik za zaštitu od voda

---

Područje grada Doboj je pod visokim poplavnim rizikom uslijed ugroženosti od velikih voda rijeke Bosne u koincidenciji sa povodnjima na rijeci Usori i rijeci Spreči, a uzimajući u obzir i činjenicu da uže gradsko područje Doboja nije imalo kompletan sistem zaštite od brdskih voda. Odvodnja dijela brdskih voda vodotokom Liješanj, koji ujedno ima i funkciju obodnog kanala, jedan je od osnovnih razloga plavljenja grada Doboja u maju 2014. godine.

Brdske vode koje se formiraju sa zapadnih padina uzvišenja Mala Bukovica i Prisade iznad grada Doboja sakupljaju se i odvode obodnim kanalom Grab i Liješanj u rijeku Bosnu. Vodotok Liješanj ima slivnu površinu od Fsl = 8,01 km2 i visinsku razliku od oko 150 m, dok vodotok Grab ima slivnu površinu od Fsl = 2,31 km2 i visinsku razliku između izvorišta i ušća u kanal Liješanj od oko 120 m.

Glavni vodotok – obodni kanal se formira iz dva vodotoka, sa izvorišta Grab ispod uzvišenja Vilska Glava, koji je potpuno zacijevljen ispod platoa kasarne. Vodni tok Graba je dalje otvoreni obodni kanal od poteza na lokalnom putu kroz naselje Miljkovac pa nizvodno do ušća u Liješanj, a ukupna dužina ovog vodotoka je oko 1,2 km. Drugi – primarni vodotok je sa znatno većom slivnom površinom, počinje od Grgića potoka, koji u naselju Miljkovac formira potok Liješanj koji se uliva u rijeku Bosnu, a ukupna dužina ovog vodotoka je 3,5 km.

Dražana Tutnjević

Odmah nakon poplave u maju 2014. godine, u okviru interventnih mjera koje je sprovela Javna ustanova „Vode Srpske“ urađena je tehnička dokumentacija a zatim su izvedeni i radovi na uređenju najnizvodnije dionice potoka Liješanj, odnosno ušće u rijeku Bosnu u dužini od oko 125 m, sa izgradnjom parapetnog zida uz lijevu obalu kanala u dužini od oko 60 m.
U februaru 2023. godine potpisan je Ugovor za realizaciju projekta „Regulacija potoka Liješanj i Grab u Doboju“, sa izvođačem radova „Keso gradnja“ d.o.o. Zvornik. Vrijednost projekta je iznosila 2.464.351,50 KM bez PDV-a, finansirano iz kredita Evropske investicione banke za mjere zaštite od poplava u Republici Srpskoj.
Izvođač je sa radovima počeo 27. marta 2023. godine. Radovi su se izvodili na osnovu glavnog projekta urađenog od strane „Zavod za vodoprivredu“ d.o.o. Bijeljina. U okviru realizacije projekta, između ostalog, izvedeni su sljedeći radovi:

– Regulacija korita potoka Liješanj i potoka Grab,
– Izgrađeni su objekti za stabilizaciju riječnog dna,
– Urađena je nizvodna i uzvodna prelazna dionica,
– Rehabilitacija postojećih kaskada i izgradnja novih kaskada za savladavanje visinskih razlika,
– Objekat ušća potoka Grab u potok Liješanj,
– Propusti – mostovi.

Izvedeni su radovi na uređenju kanala Liješanj od završetka interventnih regulacionih radova u zoni ušća u rijeku Bosne, na dužini od 2.344 m i regulacija obodnog kanala Grab na dužini od 665 m od ušća sa obodnim kanalom Liješanj, a sve u cilju potpunog eliminisanja poplavnog rizika od slivnih voda vodotoka Liješanj i Grab u Doboju. Trasa regulacije kanala je uglavnom pratila postojeću trasu, samo na dužini od oko 750 m na kanalu Liješanj izvršeno je „ispravljanje“ trase kako bi se izbjegle oštre krivine sa malim radijusima koje su bile prisutne u prirodnom stanju.

Prilikom uređenja korita izvedena su dva tipa normalnog profila. Prvi tip je urađen kamenom oblogom u cementnom malteru, debljine 40 cm, a drugi tip je urađen kao sandučasti AB profil.

Prilikom realizacije projekta urađeno je ukupno 27 stabilizacionih pragova na potoku Liješanj i 12 na potoku Grab. Na potoku Liješanj postojale su četiri kaskade koje su zadržane i izgrađene su još četiri nove kaskade. Tri postojeća propusta su uklonjena i zamjenjena su sa tri nova propusta projektovana kao armirano betonska sandučasta konstrukcija, kruto vezana sa pripadajućim krilnim zidovima na uzvodnoj i nizvodnoj strani.

Izvođač je izveo radove u skladu sa Ugovorom, projektnom dokumentacijom, propisima i pravilima struke, kvalitetno i u skladu sa tehničkim specifikacijama i dana 17. jula 2024. godine izvršena je kontrola radova i primopredaja.

Kada se uzme u obzir da su kanali Liješanj i Grab prva linija zaštite užeg gradskog područja Doboja od brdskih voda, možemo reći da je realizacijom ovog projekta grad Doboj dobio visok stepen zaštite od bujičnih poplava, jer je proticajni profil znatno proširen i novoizgrađeno korito može da primi dosta veću količinu vode, a pored toga i propratni lijevi odbrambeni nasip obodnog kanala ka gradu je rekonstruisan, odnosno ojačan i po potrebi izdignut.
Realizacija ovog projekta je od velikog značaja za grad Doboj i za njegove građane. Pored adekvatne zaštite od poplava, građani su dobili i uređeno mjesto gdje mogu prošetati i uživati u prirodi.

---